We zijn onze serie fototips begonnen met een inleiding tot de basis van fotografie. In die post hebben we uitgelegd dat er veel verschillende manieren zijn waarop je de hoeveelheid licht die je camera bereikt kunt regelen en de belichting van je foto’s kunt regelen.
Deze methoden kunnen echter meer doen dan alleen de hoeveelheid licht in je foto’s beïnvloeden; ze kunnen ook de stijl van je foto’s veranderen. In een eerdere post hebben we al besproken hoe je creatief kan zijn met de sluitertijdinstellingen en hoe je bewegingen kan vastleggen. Dus nu gaan we bespreken hoe je de belichting kunt regelen en hoe je met verschillende esthetiek kunt spelen door het diafragma aan te passen.
Hier vind je alles wat je moet weten over het diafragma zodat je kan gaan experimenteren met je afbeeldingen en uiteindelijk prachtige fotoboeken van albelli kan maken.
Wat is het diafragma?
De meeste cameralenzen hebben een diafragma. Dit is een set bladen in je lens die openen en sluiten, net als de pupillen in je ogen. Net als bij je pupil hebben deze bladen één belangrijke functie: het beperken of vergroten van de hoeveelheid licht die door de lens komt. De opening in de bladen die het licht doorlaat staat bekend als het diafragma.
Als je een spiegelreflexcamera hebt, kan je de handleiding van je camera raadplegen om te zien hoe je het diafragma kunt bedienen. Je kan dan zien welke instelling je op het display van je camera hebt geselecteerd. Er zijn niet veel smartphones waarmee je de instellingen van het diafragma kunt wijzigen, maar er bestaan wel apps die je kunt downloaden en die je meer controle geven of die het effect simuleren.
Hoe kan je het diafragma gebruiken om de belichting te regelen
De maateenheid voor het diafragma staat bekend als een f/stop. Op het display van je camera of op je lens zie je dit geschreven als f.x, waarbij x wordt vervangen door een getal dat aangeeft hoe open het diafragma is. Hoe lager dat getal, hoe meer het diafragma is open, en hoe helderder je foto zal zijn. Hoe hoger dat getal, hoe smaller het diafragma is en hoe donkerder je foto zal zijn.
De diafragmawaarde wordt vaak de snelheid van een lens genoemd, en elke lens met een brede opening van f2.8 of lager wordt als snel beschouwd. Deze lenzen zijn vaak wel wat duurder. Sommige professionele lenzen kunnen ook beginnen met een diafragmawaarde van f.1.4, wat betekent dat het diafragma volledig kan openen en veel licht in de sensor kan laten binnendringen wanneer je een foto maakt. Er zijn ook lenzen die helemaal tot f.32 of hoger gaan. Deze instelling betekent dat het diafragma extreem smal zal zijn, bijna als een gaatje, zodat er nauwelijks licht in de sensor komt.
Wanneer je de instellingen van het diafragma wijzigt, zal het licht dat je camera binnenkomt meestal met de helft verminderd worden wanneer je de f-waarde met één stop verhoogt. Maar als je de waarde met één stop verlaagt, zal het licht dat de sensor binnendringt, verdubbelen.
Welk type lens moet je gebruiken om het diafragma te regelen?
In onze inleiding over sluitertijd hebben we verteld over hoe het de belichting van je beelden kan veranderen. Diafragma kan op dezelfde manier de hoeveelheid licht die je camera binnendringt controleren. Je moet je diafragma instellen op de snelste diafragma (de laagste f-waarde) om je foto helderder te maken en je moet hogere waarden gebruiken om de foto donkerder te maken. Dit wil zeggen dat het soort omstandigheden waarin je fotografeert, bepaalt wat voor soort lens je gebruikt.
Licht is essentieel voor fotografie, dus als je een nieuwe lens of een nieuwe kit koopt, zorg er dan ook voor dat je rekening houdt met het diafragma. Een lens met een snelle waarde van f1.4 geeft je vier stops meer dan een f5.6 lens en laat 16 keer meer licht in de sensor. Dat betekent dat de f1.4 lens veelzijdiger is.
Zeer snelle lenzen zijn het resultaat van complexe techniek. Zij laten een dergelijke hoeveelheid licht binnen zonder het beeld te vervormen. Daarom zijn dat soort lenzen ook meestal een stuk duurder. Professionele fotografen gebruiken meestal lenzen met een snel diafragma van rond f.2.8. Maar ook als je niet over deze uitrusting beschikt, hoef je je geen zorgen te maken. Zelf met een standaard kit kun je elke dag prachtige foto’s maken onder zeer uitdagende omstandigheden.
Wat is scherptediepte?
Net zoals de sluitertijd creatiever wordt gebruikt dan alleen het regelen van de belichting, zijn er tal van manieren waarop je ook met diafragma’s kunt experimenteren.
Heb je ooit al eens gemerkt dat sommige foto’s een scherp onderwerp hebben, terwijl alles op de achtergrond zacht wazig is. Bij andere foto’s is alles dan weer scherp. Je kan het diafragma aanpassen om één van deze effecten in je foto’s te bereiken. En het gebied van dat beeld dat scherpgesteld is, wordt de scherptediepte (DoF) genoemd.
Laten we zeggen dat je je concentreerde op een onderwerp dat tien meter verderop lag. Je zou de voorgrond voor je onderwerp en de achtergrond erachter wazig kunnen maken, terwijl je je onderwerp perfect scherpstelt. Het is alsof je een denkbeeldige vlakte hebt die zich tien meter verderop bevindt waarbij al het andere dat zich dichterbij of buiten deze vlakte bevindt, waziger wordt. Hoe wazig je het beeld buiten dat vlak wilt hebben, kan je zelf regelen door het diafragma van je lens aan te passen.
Hoe je de instellingen van het diafragma kan wijzigen om de scherptediepte aan te passen
Heb je ooit al eens geprobeerd om je ogen te richten op iets onduidelijks in de verte waarbij je vervolgens je ogen moest dichtknijpen om je zicht een beetje scherper te maken? Hetzelfde gebeurt met je camera wanneer je de instellingen van het diafragma aanpast.
Een groter diafragma maakt alles uit je scherpstelvlak erg wazig. Terwijl een kleiner diafragma meer van de scène voor en achter je onderwerp scherpstelt. Door het diafragma te veranderen, kan je de DoF extreem ondiep maken. Dus als je een portret zou fotograferen, zou het gebied waarop je focust gewoon het oog van de persoon kunnen zijn, terwijl het puntje van zijn neus een beetje wazig kan zijn. Aan de andere kant kun je de DoF heel breed maken, zodat alles eigenlijk scherp en duidelijk is.
Als je weet hoe je de diafragma-instellingen kunt gebruiken om het diafragma te regelen, heb je tal van creatieve opties om te verkennen en extra manieren om iets in je beelden te communiceren. Vervolgens kan je de aandacht van de kijker op een bepaald gebied richten, of je kan een dynamische scène vastleggen door een volledig beeld in focus te tonen. In onze volgende handleiding kijken we naar meer praktische voorbeelden van hoe je het diafragma kunt regelen, dus zorg ervoor dat je de komende weken wat tijd hebt om dit te bekijken.
Diafragma experimenten die je kan uitproberen
Waarom probeer je vóór onze volgende post deze stappen al niet eens uit. Je kan alvast experimenteren met enkele afbeeldingen.
• Neem een voorwerp, een vriend of een familielid en plaats ze een paar meter van een achtergrond, dus zorg ervoor dat ze niet tegen een muur leunen, bijvoorbeeld.
• Stel het diafragma in op de snelste instelling (probeer eender wat onder f5.6), stel vervolgens scherp op je onderwerp en maak een foto.
• Blijf je instellingen wijzigen naar een kleiner diafragma en maak elke keer als je dat doet een foto. Je zal telkens twee dingen merken:
1. Elke keer als je het diafragma vergroot, zou je foto donkerder moeten worden. Dit komt omdat er minder licht in de sensor komt.
2. Het wazige gedeelte rond je onderwerp zal geleidelijk aan afnemen, zodat steeds meer van je foto’s scherper zullen zijn.
Tip: Als het maximale diafragma niet breed genoeg is om een wazige scheiding tussen het onderwerp en de achtergrond te laten zien, dan moet je je onderwerp wat verder van de achtergrond plaatsen. De vervaging neemt geleidelijk toe, dus hoe verder je onderwerp van de achtergrond staat, hoe duidelijker je dit zal kunnen zien.
We hebben nog een extra tip voor je. Probeer een omgeving te vinden waar je gemakkelijk de hoeveelheid licht voor je experiment kan verhogen of beperken. Zo voorkom je overbelichting van je foto’s bij de grootste diafragma-instelling en onderbelichting bij de kleinste instelling.
In onze volgende post over praktische tips voor diafragma’s gaan we dieper in op de creatieve opties die diafragma je biedt en welke instellingen werken voor specifieke soorten fotografie. Op die manier zal je al snel professioneel uitziende foto’s kunnen maken.
Maar nu kan je alvast leuk gaan experimenteren. Leer je camera kennen en ontdek welke scherptediepte je verkiest. Vergeet ook zeker niet je favoriete foto’s met ons op Facebook en Instagram te delen.